Brownfields

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA), ως brownfields ορίζονται οι εγκαταλειμμένες μεταλλευτικές, βιομηχανικές και άλλες εγκαταστάσεις με πιθανό περιβαλλοντικό πρόβλημα, λόγω της προηγούμενης χρήσης τους, το οποίο εμποδίζει την επαναχρησιμοποίηση και ανάπτυξη τους.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή δράση CLARINET (Contaminated Land Rehabilitation Network for Environmental Technologies in Europe) "τα brownfields περιλαμβάνουν χώρους οι οποίοι:

  • έχουν επηρεαστεί από τις προηγούμενες χρήσεις του χώρου και της όμορης γης
  • είναι ή θεωρούνται ρυπασμένοι
  • είναι εγκαταλειμμένοι ή υπολειτουργούν
  • βρίσκονται συνήθως σε ανεπτυγμένες αστικές περιοχές".
Η αποκατάσταση και αξιοποίηση αυτών των χώρων παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά στην αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, ενώ συγχρόνως συντελεί στη μείωση της αστικής εξάπλωσης και της κατανάλωσης νέων παρθένων εκτάσεων (greenfields). Το κόστος της περιβαλλοντικής αποτίμησης και η έλλειψη χρημάτων για απορρύπανση που ενδεχομένως να χρειαστεί αποτελεί το σημαντικότερο εμπόδιο για την ανάπτυξη τους.

Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου

Το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ) είναι ένα πρωτοποριακό έργο του Ε.Μ.Π., με στόχο την επαναχρησιμοποίηση των εγκαταστάσεων της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (ΓΕΜΛ), για τη δημιουργία ενός πόλου ανάπτυξης που συγκεντρώνει ερευνητικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες. Το ΤΠΠΛ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχούς αξιοποίησης brownfield στην Ελλάδα. Διαβάστε περισσότερα...

Τα brownfields στην Ελλάδα

Η μακρόχρονη μεταλλευτική δραστηριότητα της Ελλάδας, η σταδιακή αποβιομηχάνιση και ο τεχνολογικός εκσυγχρονισμός έχουν οδηγήσει στην δημιουργία μεγάλου αριθμού brownfields. Μέχρις στιγμής δεν έχει πραγματοποιηθεί επίσημη καταμέτρηση των brownfields στην Ελλάδα. Το Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Πειβαλλοντικής Μεταλλευτικής έχει ξεκινήσει τον εντοπισμό και την καταγραφή τέτοιων χώρων, τα βασικά στοιχεία των οποίων έχουν ενσωματωθεί σε μια εύχρηστη βάση δεδομένων.
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα ελληνικών brownfields είναι τα εξής:


1
Γκάζι
2Εργοστάσιο Φίξ
 
3Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (Α.Ε.Ε.Χ.Π.Λ.) 
4Ατμοηλεκτρικός σταθμός Νέου Φαλήρου 
5 Αθηναΐς 
6Εργοστάσιο- μηχανοστάσιο του ΟΣΕ 

Τα βασικά στοιχεία των χώρων αυτών έχουν ενσωματωθεί σε μια εύχρηστη βάση δεδομένων.


Η μέθοδος ORFA

Το σημαντικότερο εμπόδιο για την αξιοποίηση των brownfields είναι η έλλειψη χρημάτων για την απορρύπανση. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στις ΗΠΑ την τελευταία εικοσαετία δαπανήθηκαν περίπου 33 δις δολάρια, τα οποία αντιστοιχούν μόνο στο 5% των συνολικών δαπανών που εκτιμώνται ότι απαιτούνται. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με εκτιμήσεις, έχουν αποκατασταθεί μόλις 4-5% των χώρων που θεωρούνται ρυπασμένοι.

Η μέθοδος ORFA (Optimum Remediation Funds Allocation) αναπτύχθηκε στα πλαίσια διδακτορικής διατριβής με σκοπό να λύσει το πρόβλημα της βέλτιστης αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων. Η μέθοδος θεμελιώνεται πάνω σε δύο διαφορετικά ερευνητικά πεδία, την περιβαλλοντική οικονομία και τους αλγόριθμους βελτιστοποίησης ορίων εκμετάλλευσης ενός μεταλλείου και πετυχαίνει τον προσδιορισμό του βέλτιστου κοινωνικά επιπέδου απορρύπανσης καθώς και τον τρόπο που μπορεί να επιτευχθεί. Αποδεικνύεται ότι στο επίπεδο αυτό μεγιστοποιείται το καθαρό κοινωνικό όφελος που παράγεται από την απορρύπανση. Η εφαρμογή της μεθόδου στο ΤΠΠΛ έδειξε ότι η εφαρμογή της μεθόδου ORFA μπορεί να πετύχει 99,4% εξυγίανση με 17% μείωση κόστους.