Αερισμός: Ατμόσφαιρα και κλίμα μεταλλείου. Ροή αέρα στα μεταλλεία. Μετρήσεις και υπολογισμοί αερισμού. Ανεμιστήρες μεταλλείων. Φωτισμός: Γενικές αρχές και στοιχεία μελέτης φωτισμού των μεταλλείων. Συστήματα και εξοπλισμός. Υπόγεια ύδατα - άντληση: Προέλευση, σημασία και άντληση των υδάτων των μεταλλείων. Δεξαμενές, αντλιοστάσια και δίκτυα. Συστήματα και εξοπλισμός. Προστασία έναντι εισροών. Οικονομικά στοιχεία. Ασφάλεια: Μελέτη των ατυχημάτων στη μεταλλευτική βιομηχανία. Ανάλυση των ατυχημάτων και μέτρα προστασίας. Μεγάλοι κίνδυνοι κατά την εκμετάλλευση των μεταλλείων. Μεταλλευτική υγιεινή. Οργάνωση της υπηρεσίας ασφαλείας των μεταλλείων. Εξοπλισμός ασφαλείας. Κανονισμός των μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών.

Προγραμματισμός και έλεγχος παραγωγής - Έλεγχος παραγωγής - Στοιχεία λογιστικής κόστους - Προϋπολογισμός παραγωγής - Διοικητική οργάνωση βιομηχανικών εκμεταλλεύσεων - Περιγραφές θέσεων εργασίας - Μελέτη εργασίας - Διαχείριση και έλεγχος αποθεμάτων - Αρχές διοίκησης - Διοίκηση με στόχους. Διάρθρωση επιχειρήσεων, ανταγωνισμός και επιχειρηματικοί στόχοι. Αρχές λογιστικής και κοστολόγησης. Αποδοτικότητα και χρηματική ρευστότητα. Αρχές προγραμματισμού και τεχνικές προβλέψεων. Προϋπολογισμός. Τιμολογιακή πολιτική και στρατηγική προσφοράς. Τεχνολογικές επιλογές. Ανάλυση επιχειρηματικού κινδύνου. Αναπτυξιακά κίνητρα.

3. Περιβάλλον ΙΙ (Προστασία Περιβάλλοντος στη Μεταλλευτική και Μεταλλουργία): Υποχρεωτικό μάθημα κορμού του 7ου εξαμήνου

Β. Η σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος στη μεταλλουργία και τεχνολογία των υλικών.

Απαέρια. Καθαρισμός απαερίων. Τεχνολογίες απομάκρυνσης στερεών τεμαχιδίων. Απομάκρυνση αερίων αποβλήτων (SO2, φθοριούχες και χλωριούχες ενώσεις, κλπ). Υγρά απόβλητα. Καθαρισμός υγρών αποβλήτων. Συγκράτηση στερεών (πάχυνση, διήθηση). Συγκράτηση βαρέων μετάλλων (φυσικές, χημικές και βιολογικές μέθοδοι). Όξινες απορροές. Εξουδετέρωση, αντίστροφη ώσμωση. Στερεά απόβλητα. Διάθεση στερεών (βιομηχανικών, αστικών και τοξικών) αποβλήτων. Ανακύκλωση μετάλλων, κραμάτων και υλικών. Το δίλημμα: Προστασία περιβάλλοντος ή Μεταλλουργική βιομηχανία. Εφαρμογές από την προστασία του περιβάλλοντος στη μεταλλουργία και τεχνολογία υλικών.

Μελέτη των ατυχημάτων στη μεταλλουργία και τεχνολογία υλικών. Ανάλυση των ατυχημάτων και μέτρα προστασίας. Συστηματική κατάταξη των μεθόδων προστασίας. Κατάταξη κινδύνων ατυχημάτων. Το έμμεσο κόστος από ατυχήματα. Μετρολογία ατυχημάτων. Αξιοποίηση στατιστικών στοιχείων. Πρόγραμμα ασφάλειας στον τομέα συναρμολόγησης επισκευών και λειτουργίας (παραγωγής) στην περιοχή της μεταλλευτικής, της μεταλλουργίας και τεχνολογίας υλικών. Ανάλυση αιτίων των ατυχημάτων. Κατανομή ευθυνών. Πυρασφάλεια. Κίνδυνοι ηλεκτρικού ρεύματος και μέτρα προστασίας. Ειδικά μέτρα ασφάλειας στη μεταλλευτική και μεταλλουργική βιομηχανία. Διαχείριση των βιομηχανικών κινδύνων (ανθρώπινος παράγοντας, πρόληψη και αντιμετώπιση των ατυχημάτων, εγγενής , ασφάλεια, εκτίμηση κινδύνου, σχεδιασμός ασφαλών εγκαταστάσεων και αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία). Πρώτες βοήθειες. Υγιεινή της εργασίας. Δίκαιο. Επιτροπή υγιεινής και ασφάλειας. Κανονισμός των μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών. Λοιπή νομοθεσία.

5. Περιβαλλοντική Μεταλλευτική και Λατομική Τεχνολογία (Ειδικά Θέματα): Κατ' επιλογή υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης Περιβαλλοντικής Μηχανικής & Γεωπεριβάλλοντος του 8ου εξαμήνου

Oι επιπτώσεις της μεταλλευτικής δραστηριότητας στο περιβάλλον: Eισαγωγή, Επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, Eπιπτώσεις στον άνθρωπο, Kοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις, Οι παράγοντες που επηρεάζουν το μέγεθος και την ένταση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Oπτική ρύπανση: Eισαγωγή, Θεωρητικό υπόβαθρο, Συστήματα εκτίμησης της ποιότητας του τοπίου, Σχεδιασμός των μεταλλευτικών έργων με στόχο την ελάχιστη δυνατή αισθητική αλλοίωση του τοπίου. Δονήσεις εδάφους και πίεση αέρα (airblast): Eισαγωγή, Θεωρητικό υπόβαθρο, Monitoring και συστήματα μέτρησης των δονήσεων από τις ανατινάξεις, Mέτρα μείωσης των εδαφικών δονήσεων και της πίεσης αέρα, Δονήσεις και ανθρώπινη όχληση. Hχητική ρύπανση: Eισαγωγή, Θεωρητικό υπόβαθρο, Πηγές πρόκλησης θορύβου στις εκμεταλλεύσεις, Monitoring και συστήματα μέτρησης, Μοντέλα πρόβλεψης, Mέτρα αντιμετώπισης, Eλληνικά και διεθνή όρια. Aέρια ρύπανση: Eισαγωγή, Θεωρητικό υπόβαθρο, Πηγές πρόκλησης των αέριων ρύπων σε λατομεία και μεταλλεία, Monitoring και συστήματα μέτρησης, Μοντέλα πρόβλεψης, Mέτρα αντιμετώπισης. Σχεδιασμός εκμετάλλευσης με στόχο τη βέλτιστη περιβαλλοντική προστασία. Η BATNEEC στη μεταλλευτική δραστηριότητα. Αποκατάσταση μεταλλευτικών και λατομικών χώρων: Eισαγωγή, Παράγοντες που επηρεάζουν την αποκατάσταση, Νέες χρήσεις γης, Kριτήρια αξιολόγησης εναλλακτικών σχεδίων. Το πρόβλημα των ανενεργών μεταλλευτικών και λατομικών χώρων.

6. Μάρμαρα και Βιομηχανικά Ορυκτά: Κατ' επιλογή υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης Μεταλλευτικής Τεχνολογίας του 8ου εξαμήνου

Ο κλάδος μαρμάρου στην Ελλάδα - Ιστορική αναδρομή - Είδη μαρμάρων και διακοσμητικών λίθων - Κοιτάσματα μαρμάρων στον Ελλαδικό χώρο - Ιδιότητες και προδιαγραφές μαρμάρων - Έρευνα μαρμαρικών κοιτασμάτων - Εκμετάλλευση λατομείων μαρμάρου (αποκάλυψη - μέθοδοι εξόρυξης και ορθογωνισμού ογκομαρμάρων) - Επεξεργασία μαρμάρων (σχίσιμο, κοπή, λείανση) - Παραγωγή υποπροϊόντων. Βιομηχανικά Ορυκτά.

Ο ρόλος της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην Ελληνική οικονομία. Παράγοντες που επιδρούν στην παραγωγή και κατανάλωση των ορυκτών πρώτων υλών. Υποκατάσταση και ανακύκλωση μετάλλων, κλπ. Εμπορία και διαμόρφωση των τιμών των μεταλλευμάτων και λοιπών ορυκτών πρώτων υλών. Μονοπώλια, ολιγοπώλια, καρτέλ παραγωγών και καταναλωτών ορυκτών πρώτων υλών. Ορυκτοί πόροι και αποθέματα ορυκτών πρώτων υλών. Γεωπολιτική κατανομή της παραγωγής και κατανάλωσης των κυριοτέρων ορυκτών πρώτων υλών. Σημασία του οικονομικού παράγοντα στην εκμετάλλευση. Εκτίμηση ποιότητας και ποσότητας αποθεμάτων. Διαχρονική αξία του χρήματος. Εκτίμηση αξίας μεταλλείου.

Ορισμοί. Χαρακτηριστικά υπαιθρίων εκμεταλλεύσεων. Σχέση αποκάλυψης. Μέθοδοι εφαρμοζόμενες στις βασικές φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας (εξόρυξη, φόρτωση, μεταφορά, απόθεση). Οικονομική επίπτωση κλίσης πρανών. Ευστάθεια πρανών. Σχεδιασμός υπαιθρίων εκμεταλλεύσεων. Προγραμματισμός παραγωγής. Ειδικές περιπτώσεις υπαιθρίων εκμεταλλεύσεων: λιγνιτορυχεία, λατομεία μαρμάρου, εξόρυξη προσχωματικών κοιτασμάτων.

9. Μέθοδοι Υπογείων Εκμεταλλεύσεων: Κατ' επιλογή υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης Μεταλλευτικής Τεχνολογίας του 9ου εξαμήνου

Θεμελιώδεις αρχές της εκμετάλλευσης. Μέθοδοι εκμετάλλευσης με κενά μέτωπα: Κατά μέτωπο προσβολή, μέθοδος των βαθμίδων, διαδοχικοί όροφοι. Μέθοδοι γομουμένων μετώπων: Συμπτυσσόμενο μέτωπο, εναλλασσόμενες κοπές και λιθογομώσεις και παραλλαγές της μεθόδου, οριζόντιες διαδοχικές πλάκες. Μέθοδοι εκμετάλλευσης με κατακρημνιζόμενα μέτωπα: Ευθύγραμμο επίμηκες μέτωπο, θάλαμοι και στύλοι. Μέθοδος διαδοχικών ορόφων, οριζόντιες διαδοχικές πλάκες, κατακρήμνιση πατώματος.

Η σύγχρονη αστική ανάπτυξη, τα προβλήματα και ο ρόλος των υπογείων έργων. Πλεονεκτήματα υπογείων έργων σε σχέση με το περιβάλλον. (Απόκρυψη - απομόνωση των υπογείων έργων, Οφέλη από την εγκατάσταση «επικίνδυνων - ρυπογόνων» δραστηριοτήτων σε υπόγειους χώρους, Εξοικονόμηση ενέργειας - μειωμένη ρύπανση). Ειδικά υπόγεια έργα και σύγχρονες υποδομές. Τύποι και χρήσεις υπόγειων κατασκευών. Η μεταλλευτική αρωγός στην κατασκευή υπογείων τεχνικών έργων. Κατασκευή υπογείων τεχνικών έργων με την μέθοδο των θαλάμων και στύλων. Σχεδιασμός μεγάλων υπογείων θαλάμων. Διαμόρφωση υπογείου συγκροτήματος. Κοστολόγιο εξόρυξης υπογείων έργων. Προοπτικές ανάπτυξης των υπογείων έργων. Προβλήματα της Ελληνικής πραγματικότητας και η αντιμετώπισή τους με υπόγεια έργα.

11. Διάθεση Στερεών Αποβλήτων – Ανακύκλωση Υλικών: Κατ' επιλογή υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης Περιβαλλοντικής Μηχανικής & Γεωπεριβάλλοντος του 9ου εξαμήνου

Εισαγωγή (κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτικές διαστάσεις), Πηγές παραγωγής στερεών αποβλήτων, Σύνθεση, χαρακτηρισμός και δειγματοληψίες αποβλήτων, Θεσμικό πλαίσιο για στερεά απόβλητα, Συλλογή, μεταφορά ,αποθήκευση, μεταφόρτωση, Διαλογή στην πηγή (μέθοδοι, μηχανήματα κλπ.), Ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση υλικών, Αρχές σχεδιασμού διαχείρισης στερεών αποβλήτων-Ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης, Επεξεργασία στερεών αποβλήτων, Χώροι διάθεσης στερεών αποβλήτων, Εκτίμηση κινδύνων από χώρους διάθεσης, Στερεά απορρίμματα από μεταλλευτικές δραστηριότητες, Στερεά απορρίμματα από μεταλλουργικές διεργασίες και διεργασίες εμπλουτισμού.

12. Διαχείριση Περιβάλλοντος – Νομοθεσία: Κατ' επιλογή υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης Περιβαλλοντικής Μηχανικής & Γεωπεριβάλλοντος του 9ου εξαμήνου

Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης: Ορισμοί, Βασικές Αρχές Περιβαλλοντικών Συστημάτων, Τα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO, Εφαρμογή των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, Γενικά και Eιδικά ζητήματα.

Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων: Εισαγωγή, Συστήματα Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Environmental Impact Assessment - EIA), Βασικά Κεφάλαια ενός Συστήματος ΕΙΑ, Εξειδικευμένα Συστήματα Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Βιοτικό και Αβιοτικό, Αξιολόγηση των Εναλλακτικών Σχεδίων.

Ανάλυση Κόστους - Οφέλους: Βασικές αρχές, Ορισμοί, Κόστος Εφαρμογής, Άμεσα και Έμμεσα Κόστη Κατασκευής και Λειτουργίας, Οικονομικά Κριτήρια Αξιολόγησης (NPV, IRR, κ.λπ.), Ανάλυση Ευαισθησίας.

Περιβαλλοντική Οικονομία: Η Οικονομική Αποτίμηση του Περιβάλλοντος, Ιστορική Αναδρομή, Ορισμοί, Μέθοδοι Άμεσης και Έμμεσης Αποτίμησης του Περιβάλλοντος, Πεδία Εφαρμογής Μεθόδων.

Πολυκριτηριακή Ανάλυση: Βασικές αρχές, Εφαρμογές των Πολυκριτηριακών Μεθόδων, Εκτίμηση των Συντελεστών Βαρύτητας, Μη-συνεχείς Πολυκριτηριακές Μέθοδοι Ανάλυσης, Συνεχείς Πολυκριτηριακές Μέθοδοι Ανάλυσης, Ειδικά Ζητήματα.

Ανάλυση Επικινδυνότητας: Βασικές αρχές, Ποσοτικές Μέθοδοι Ανάλυσης Επικινδυνότητας, Η Μέθοδος Monte Carlo, Διαχείριση ασαφών δεδομένων (Fuzzy Data), Κατασκευή ενός Μοντέλου Ανάλυσης Επικινδυνότητας, Δημιουργία Κατανομών από τα Δεδομένα και από τη Γνώμη Ειδικών, Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα.

Περιβαλλοντική Πολιτική: Εισαγωγή, Ορισμοί, Περιβάλλον και Παγκοσμιοποίηση, Διεθνείς Τάσεις, Εργαλεία Ελέγχου και Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Πράσινοι Φόροι.

Περιβαλλοντική Νομοθεσία: Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), Στάδια Έγκρισης ΜΠΕ, Αποτελεσματικότητα των ΜΠΕ, Περιβάλλον και Μεταλλεία: Ειδικές νομοθετικές διατάξεις.

13. Μεταλλευτική Εκτιμητική και Στοιχεία Μεταλλευτικού και Λατομικού Δικαίου: Κατ' επιλογή υποχρεωτικό μάθημα δεξαμενής του 9ου εξαμήνου

Σημασία του οικονομικού παράγοντα στην εκμετάλλευση. Εκτίμηση ποιότητας και ποσότητας αποθεμάτων. Διαχρονική αξία του χρήματος. Εκτίμηση αξίας μεταλλείου. Μέθοδοι αξιολόγησης επενδύσεων. Εμπορία μεταλλευτικών προϊόντων. Χρηματοδότηση μεταλλευτικών επενδύσεων. Μελέτη σκοπιμότητας. Ανάλυση επιχειρηματικού κινδύνου. Στοιχεία μεταλλευτικής νομοθεσίας.